Hoe gebruik je rubrics bij de beoordeling van digitale examens?
Hoe zorg je voor maximale consistentie en eerlijkheid bij de evaluatie van examens? Het is een belangrijke vraag waar beoordelaars zich al langer het hoofd over breken, in het bijzonder wanneer er veel open vragen zijn of het examen mondeling wordt afgenomen. Is er een manier om kandidaten optimale objectiviteit en transparantie te garanderen? Maak kennis met ‘rubrics’, het slimme framework voor consistente evaluaties van (digitale) examens.
Wat zijn rubrics?
Een rubric is als het ware een houvast bij evaluaties, en geeft op gestructureerde wijze weer op welke criteria de prestaties van een kandidaat of student beoordeeld worden.
Of het nu gaat om een essay, een casestudy of een mondelinge opdracht – rubrics splitsen de evaluatie op in specifieke onderdelen, zodat het voor beoordelaars duidelijk is wat er precies verwacht wordt. En ook voor kandidaten, als je hen van tevoren informeert over de rubric die gebruikt wordt.
Waarom rubrics gebruiken?
Consistentie
Hoe komt het dat twee examinatoren hetzelfde antwoord soms een andere score geven? Omdat evaluaties subjectief kunnen zijn. Rubrics verschaffen een objectief framework voor evaluaties, en zorgen ervoor dat alle beoordelaars het werk van een student keuren aan de hand van dezelfde criteria. Die consistentie zorgt voor een objectievere, betrouwbaardere evaluatie.
Efficiëntie
Tijd is kostbaar. Rubrics stroomlijnen het evaluatieproces door examinatoren een duidelijk houvast te bieden. Zo hoeven ze niet elk antwoord vanaf nul te ontcijferen, maar kunnen ze de examenvragen snel beoordelen aan de hand van de rubric. Dit bespaart niet alleen tijd, maar zorgt er ook voor dat de beoordeling efficiënt verloopt, zonder in te boeten aan kwaliteit.
Transparantie
Door kandidaten van tevoren op de hoogte te brengen van de gebruikte rubrics, zijn de verwachtingen voor iedereen duidelijk en is giswerk verleden tijd. Ze weten namelijk precies welke aspecten van hun werk beoordeeld worden en hoe. Geen verwarring, geen verrassingen.
De beoordelaar geeft trouwens niet alleen een score per rubric, maar kan ook kwalitatieve feedback toevoegen voor nog meer transparantie.
Soorten rubrics: analytisch vs. holistisch
Examinatoren maken vaak het onderscheid tussen twee soorten rubrics: analytische en holistische.
Analytische rubrics
Bij analytische beoordelingen, met een ‘checklistschaal’, wordt de taak van tevoren opgesplitst in specifieke acties. De kwaliteit van de taak wordt vervolgens geëvalueerd aan de hand van een binaire schaal (ja/nee) of een beoordelingsschaal (1-7).
Hoewel eerder gedacht werd dat zulke binaire checklists objectieve beoordelingen zouden opleveren, wordt hun betrouwbaarheid door verschillende onderzoeken betwist, vooral wanneer de examinatoren gespecialiseerd zijn in het onderwerp.
Holistische rubrics
Bij een holistische boordeling, met een globale beoordelingsschaal, wordt de algehele prestatie geëvalueerd in plaats van individuele acties. Deze methode is vooral nuttig voor de beoordeling van vaardigheden waarbij kwaliteit net zo belangrijk is als voltooiing. Bij de evaluatie van communicatievaardigheden zijn holistische schalen bijvoorbeeld beter geschikt om empathie, beoordelingsvermogen en andere complexe skills na te gaan.
Enkele voorbeelden
Essay schrijven
Stel, je bent docent literatuur en moet een eindexamen afnemen. De studenten krijgen de opdracht om een roman te analyseren en er een essay over te schrijven. In dat geval zouden je rubrics criteria kunnen bevatten zoals:
- de duidelijkheid van de these;
- het gebruik van bewijs;
- de diepgang van de analyse;
- taal en spelling.
Elk van die criteria kan in detail beschreven worden, zodat alle beoordelaars perfect weten waarop ze moeten letten.
Op basis van deze rubric weten de studenten precies wat er verwacht wordt van hun essays en kan je hun antwoorden consistenter en objectiever beoordelen.
Wiskunde
Tijdens een wiskundetest moeten kandidaten een aantal problemen oplossen. Daarbij zouden je rubrics kunnen focussen op:
- de probleemoplossende vaardigheden;
- de nauwkeurigheid van de berekeningen;
- de duidelijkheid van de uitleg.
Door gebruik te maken van rubrics kan je gerichte feedback geven die kandidaten helpt om hun vaardigheden aan te scherpen, en garandeer je tegelijk een eerlijke beoordeling.
Wat zijn de belangrijkste voordelen van evalueren met rubrics?
Eerlijkheid
Rubrics garanderen extra objectiviteit door te voorzien in een gestandaardiseerde set beoordelingscriteria. Wie de beoordelaar ook is, alle kandidaten worden geëvalueerd op basis van dezelfde benchmarks, waardoor de beoordeling eerlijk en rechtvaardig verloopt.
Feedback
Constructieve feedback is essentieel om te leren en te groeien. Met rubrics weten kandidaten niet alleen hoe ze geëvalueerd worden, maar krijgen ze ook opbouwende kritiek over hun werkpunten.
Omdat rubrics specifieke troeven en zwakke punten benadrukken, worden studenten aangemoedigd om na te denken over hun prestaties en actie te ondernemen om hun vaardigheden te verbeteren. Aangezien er per criterium een subscore wordt gegeven, krijgen studenten bovendien veel gedetailleerdere feedback dan wanneer de examinator alleen een algemene opmerking geeft.
Betrokkenheid
Als kandidaten precies weten wat er van hen verwacht wordt, is de kans groter dat ze de materie op een zinvollere manier benaderen. Rubrics moedigen kandidaten aan om tijdens hun voorbereiding te focussen op belangrijke concepten en skills, waardoor ze de leerstof grondiger begrijpen en beter presteren.
Conclusie
Kort samengevat zijn rubrics dus bijzonder nuttig om het beoordelingsproces van examens objectiever te maken. Omdat rubrics voor duidelijkheid, consistentie en efficiëntie zorgen, garanderen ze een eerlijke beoordeling van kandidaten en verlichten ze tegelijk de werkdruk van beoordelaars.
Heb je nog nooit eerder rubrics gebruikt? Dan is dit hét ideale moment om ermee te beginnen. Geavanceerde digitale examenplatforms, zoals assessmentQ, beschikken over tal van tools om je op weg te helpen.
