Steeds meer examencentra, onderwijsinstellingen en bedrijven organiseren hun examens digitaal. Logisch, want de voordelen zijn talrijk. Maar digitale examens zijn ook niet zonder gevaar. “Als examinator wil je zeker zijn dat je meet wat je wil weten”, beseft e-assessment expert Bert Wylin. “En je wil dat alles vlot en veilig verloopt”, vult R&D manager Yoeri Deschrijver aan. Samen leggen ze uit hoe assessmentQ die garanties biedt.

Zijn digitale examens veiliger dan papieren examens?

Bert: “Minstens even veilig, al is vergelijken moeilijk. Bij digitale examens komen gewoon andere veiligheidsuitdagingen kijken dan bij papieren examens. Het grootste verschil zit in de extra voordelen van digitale examens: je kan snel en eenvoudig heel veel deelnemers testen. Alle activiteit is ook traceerbaar, waardoor je bij twijfel altijd dingen kan nakijken. En de rapporteringsmogelijkheden zijn erg uitgebreid. Sterke software kan zoveel meer dan een examinator alleen.”

Yoeri: “Het belangrijkste risico bij papieren examens is de kans op menselijke fouten bij de verwerking. We kennen allemaal de verhalen over universiteiten of andere organisaties die geconfronteerd worden met zoekgeraakte, verloren of gestolen papieren examens, wat leidt tot enorme stress en overwerk voor examinatoren en studenten. Bij digitale examens is die kans vrijwel nihil, maar daar zit je dan weer met de onveilige omgeving die het internet is. Er zijn gevaren, dat mogen we niet onder stoelen of banken steken. Het is aan ons om die risico’s onder controle te houden.”

“Digitale examens veiliger dan papieren examens? Vergelijken is moeilijk, de uitdagingen zijn anders. Het grootste verschil zit in de extra voordelen van digitale examens, zoals de traceerbaarheid.”

e-assessment expert Bert Wylin

Over welke veiligheidsrisico’s krijgen jullie de meeste vragen?

Bert: “Sinds de invoering van de GDPR-wetgeving is dataveiligheid de grootste zorg van onze klanten. Dat is natuurlijk niets nieuws voor ons, maar er komen tegenwoordig erg veel certificaten en andere garanties bij kijken. Dat de Europese normen verschillen van die in bijvoorbeeld Australië maakt het weer een stuk complexer.”

Yoeri: “Onze gebruikersdata staan extern op beveiligde Microsoft-servers. Intern hebben enkel ik en onze ‘security champion’ – een collega die constant de digitale veiligheid van ons product in de gaten houdt – toegang tot die gegevens. Cyberexperten voeren ook geregeld penetatrietesten uit op ons systeem. Dat wapent ons tegen de cyberaanvallen waar je de dag van vandaag zo goed als zeker mee te maken krijgt.”

Nog een potentieel gevaar is de identiteitscontrole van deelnemers. Hoe pakken jullie dat aan?

Yoeri: “Je kan verschillende authenticatieprocedures koppelen aan ons systeem. Het liefst werken we met tweefactorauthenticatie, bijvoorbeeld met de combinatie van een eID en itsme of met een authenticatieapp op je smartphone. Naast eID hebben we ook een officiële koppeling met LeerID. Dat is de nieuwe itsme voor scholieren, zeg maar.”

“Er is nog een andere, eenvoudigere oplossing: een eenmalige toegangscode. Deelnemers krijgen in dat geval een toegangstoken die maar voor een beperkte duur geldig is. Zeer gebruiksvriendelijk. Eigenlijk geldt: hoe meer aanmeldingsfactoren, hoe veiliger. Maar je wil als examinator ook geen te omslachtige procedure, want dat is een extra stressfactor voor je deelnemers. Tweefactorauthenticatie biedt dan de beste balans.”

“Onze gebruikersdata staan op veilige externe servers, intern hebben alleen ik en onze ‘security champion’ toegang. Met penetatrietesten wapenen we ons tegen cyberaanvallen.”

R&D manager Yoeri Deschrijver

Dataveiligheid is één ding, maar hoe weet je zeker dat de persoon die je wil testen – en niet iemand anders – je examen aflegt?

Bert: “In een testcentrum gaan we ervan uit dat de toezichters hun werk correct doen. Voor toetsen op afstand kan je de aanmeldingsprocedure aanvullen met online proctoring. Dat is een verzamelnaam voor softwaretools waarmee je op afstand het verloop van examens controleert. Met webcams, bijvoorbeeld, zie je of de juiste persoon aan de computer zit en of die geen externe hulp krijgt. We werken daarvoor samen met partners als Proctorexam, TestWe en Managexam.

Yoeri: “Artificiële intelligentie staat je hier ook steeds meer in bij. Stel dat een deelnemer systematisch sneller door een examen gaat dan de anderen. Of dat de typsnelheid van een deelnemer opvallend hoog ligt. Met AI kan je dat nog tijdens het examen detecteren. Dat is dan een signaal om als opzichter te gaan controleren of er sprake is van fraude.”

Een ander middel tegen fraude is de Safe Exam Browser. Hoe werkt die precies?

Yoeri: “Dat is een beveiligde browser die je deelnemers kan verplichten te gebruiken. Het examen zal niet starten als je deelnemer zich niet in die Safe Exam Browser (SEB) bevindt. En als examinator kan je die SEB volledig naar wens configureren. Je kan bijvoorbeeld alle internetsites blokkeren of instellen dat Excel het enige programma is dat deelnemers mogen openen. Ook het maken van screenshots van de examenvragen kan gedeactiveerd worden. Dat is namelijk een vaak voorkomende vorm van fraude.”

Bert: “Safe Exam Browser is niet alleen een erg efficiënte fraudebestrijder, maar is ook erg praktisch. De deelnemers kunnen zo ook gewoon hun eigen computer gebruiken voor het examen, want de integratie met SEB zit standaard in assessmentQ. Als examinator hoef je dus niets te vrezen: zonder SEB kunnen je deelnemers het examen niet openen.”

Tot slot: welke ontwikkelingen in e-assessment houden jullie met bijzondere aandacht in de gaten?

Yoeri: “Vooral nieuwigheden die de schaalbaarheid en efficiëntie van assessmentQ nog kunnen verhogen. Steeds meer instanties vertrouwen op ons voor hun examens, en die projecten worden ook alsmaar groter. Ik denk aan de Vlaamse toetsen voor alle lagere en secundaire scholen of de tolkenexamens voor de Europese instellingen. De inzet verhoogt, het belang van onze digitale veiligheid dus ook.”

Bert: “Mijn voornaamste zorg is de integriteit van onze data. We kregen onlangs de vraag of het mogelijk zou zijn om na een examen de scores aan te passen in ons systeem. Zoiets kan niet en zal nooit kunnen in assessmentQ. We willen garanderen dat kennismeting op een correcte en ondiscutabele manier geregistreerd wordt. Dat is en blijft voor altijd onze gouden regel. En het zal je niet verbazen dat we ook de ontwikkelingen rond AI op de voet volgen.